Κεφάλαιο 21ο

 

Η ζωή στις πολικές περιοχές της γης

 

   Βορειότερα από το Βόρειο Πολικό Κύκλο και νοτιότερα από το Νότιο Πολικό Κύκλο εκτείνονται οι πολικές περιοχές της Γης. Είναι περιοχές σκεπασμένες από πάγους, αφού οι ακτίνες του Ήλιου πέφτουν πάντα τελείως πλάγια πάνω σε αυτές και η θερμοκρασία είναι πολύ χαμηλή.

Η βόρεια πολική ζώνη καλύπτεται από το Βόρειο Παγωμένο Ωκεανό (Αρκτικό Ωκεανό). Περιλαμβάνει τις βόρειες ακτές της Αμερικής, της Ασίας, και της Ευρώπης και το νησί Γροιλανδία. 

 

Η νότια πολική ζώνη περιλανβάνει την Ανταρκτική, η οποία από πολλούς θεωρείται η τέταρτη κατά σειρά μεγέθπυς ήπειρος και είναι ακατοίκητη. 

 

Ένα παράξενο φαινόμενο!

 

Στις βόρειες πολικές περιοχές, το χειμώνα, η νύχτα έχει μεγάλη διάρκεια. Στο βόρειο πόλο διαρκεί 6 μήνες. Το καλοκαίρι τα πράγματα αντιστρέφονται. Ο ήλιος για αρκετές μέρες δε δύει καθόλου. Ακόμα και τα μεσάνυχτα είναι ψηλά στον ορίζοντα.

Όταν οι βόρειες πολικές περιοχές έχουν μέρα, οι νότιες πολικές περιοχές έχουν νύχτα και το αντίστροφο. Το φαινόμενο αυτό ονομάζεται πολική μέρα και πολική νύχτα.

 

Θυμάσαι;

Στις προηγούμενες τάξεις είχαμε μιλήσει για την τούνδρα 

και την τάιγκα .

 

 

Ωραία...

Αφού θυμηθήκαμε τη βλάστηση των περιοχών αυτών πάμε να γνωρίσουμε και τα  ΖΩΑ που ζουν εκεί,

όπως είναι:

 

1) η πολική αρκούδα                   2)ο πιγκουίνος

3)ο αρκτικός λαγός                   4) η αρκτική αλεπού

 

 

 

Ας τα δούμε όμως πιο αναλυτικά  εδώ  ...

 

Οι κάτοικοι των περιοχών αυτών

Εσκιμώοι και Λάπωνες

 

 

     Εσκιμώοι    

 

Ποιοί είναι Έτσι λέγονται οι κάτοικοι των αρκτικών περιοχών της Αλάσκας, της Γροιλανδίας, της Σιβηρίας, του Λαμπραντόρ κλπ.
Αντέχουν στο κρύο, στον πόνο, στις στερήσεις και στις κακουχίες. Είναι ψύχραιμοι και υπομονετικοί και επινοούν χίλιους δυο τρόπους, για να προσελκύσουν και να εξοντώσουν τα θηράματα.Ινουίτ είναι το όνομα που τους αποδίδεται το οποίο πρέπει να είναι μογγολικής καταγωγής.Στη γλώσσα τους, Ινουίτ σημαίνει «άνθρωποι,ενώ όσο αφόρα τη λέξη Εσκιμώος  προέρχεται (eski«ωμός»+mants«τρώει»). Είναι απόγονοι της νομαδικής φυλής των Τουλ που εμφανίστηκαν στην Αλάσκα το 1000 μ.Χ. και μετακινήθηκαν στη δυτική Γροιλανδία μετά από τρεις αιώνες (1300μΧ) και λίγο αργότερα, το 1400 μ.Χ. στην ανατολική. 

 

Πώς είναι; Είναι άνθρωποι χαμηλού ή μέσου αναστήματος, με ελαφρά κίτρινο δέρμα και χαρακτηριστικά σχιστά μάτια.είναι μικρόσωμοι αλλά γεροδεμένοι. Έχουν ωχρό χρώμα, μαύρα πυκνά μαλλιά και φαρδύ πρόσωπο.Τα ρούχα τους είναι γούνινα ή φτιαγμένα από δέρμα ταράνδων.

 

Πού κατοικούν; Το χειμώνα ζουν σε καλύβες φτιαγμένες από χιόνι  ''τα ιγκλού'' ,οι οποίες στο εσωτερικό είναι επενδυμένες με σανίδια ή με δέρματα. Το καλοκαίρι χρησιμοποιούν σκηνές από δέρμα.

 

Με τί ασχολούνται;Κατασκευάζουν τόξα, βέλη και καμάκια και με αυτά κυνηγούν ή ψαρεύουν. Οι Iνουίτ ζουν με αρμονία και αλληλεξάρτηση με το φυσικό κόσμο και τους πόρους διαβίωσης. Η συγκομιδή και το κυνήγι είναι στην καρδιά του πολιτισμού και του τρόπου ζωής τους. Ασχολούνται κυρίως με το κυνήγι των ταράνδων, των ελαφιών, της φώκιας, της χήνας και της πάπιας και με το ψάρεμα ψαριών, ειδικά φάλαινας.

 

Η διατροφή τους: Χρησιμοποιούν το κρέας των ταράνδων,των ελαφιών και των πουλιών  ως τροφή.Επίσης τρώνε ψάρια. Πιστεύουν ότι οι τροφές που παίρνει κάποιος κατευθείαν από τη φύση, του χαρίζουν υγεία και μακροζωία.

 

Θρησκεία:Η θρησκεία τους είναι αξιοπερίεργη. Παρόλο ότι πιστεύουν σε ανώτερα όντα, καλά ή κακά, δεν υπάρχει καμιά εκδήλωση λατρείας γι' αυτά. Σήμερα μεγάλος αριθμός Εσκιμώων έχει εκχριστιανιστεί. Υπάρχουν σήμερα περί τις 50.000 που μιλούν ιδιαίτερη γλώσσα που διαθέτει πάρα πολλές διαλέκτους. Έχουν έντονες καλλιτεχνικές τάσεις.

 

Τρόπος ζωής σήμερα:Σήμερα πολλοί Εσκιμώοι έχουν εγκαταλείψει τον παραδοσιακό τρόπο ζωής, ζουν σε οργανωμένα χωριά ή καταυλισμούς και χρησιμοποιούν τα επιτεύγματα της τεχνολογίας. Παραμένουν ωστόσο ιδιαίτερα δεμένοι με την παράδοσή τους.

 

   Λάπωνες    

 

Ποιοί είναι; Είναι Ευρωπαϊκή εθνότητα, που αυτοονομάζονται Σαάμοι. Παρουσιάζει μορφολογική διαφορά από τις άλλες εθνότητες της Ευρώπης.

 

Πώς είναι; Έχουν χαμηλό ανάστημα, δέρμα κίτρινο προς μελαχρινό, πρόσωπο πλατύ, κρανίο βραχυκέφαλο και μαλλιά σκούρα. Η μύτη τους είναι κοντή, πλατιά και λίγο ανασηκωμένη.Το πρόσωπό τους είναι πλατύ με εξέχοντα ζυγωματικά και το κεφάλι του βραχύ. Έχουν μικρά πόδια και χέρια  και ίσια μαλλιά.Έχουν ανάστημα κοντό (από 1,20-1,50 μ) και οι  ίδιοι ονομάζονται Σαμπέ. Για μεταφορικό μέσο χρησιμοποιούν το έλκηθρο, το οποίο, εκτός από τα σκυλιά, το σέρνουν και οι τάρανδοι.

 

Πού κατοικούν; Ζουν νομαδική ζωή.Κατοικούν σε παράξενες καλύβες χωμένες στο έδαφος ή στο χιόνι. Εξωτερικά είναι σκεπασμένες με κλαδιά και λάσπη, ενώ ο σκελετός τους αποτελείτε συνήθως από κόκαλα φάλαινας και κλαδιά και είναι επενδυμένος με σανίδια ή δέρματα. Φτιάχνουν επίσης και κυκλικές καλύβες με πάγο (ιγκλού) και επενδυμένες με δέρματα, αλλά αυτές τις χρησιμοποιούν είτε ως δεύτερες κατοικίες είτε κατά τις μετακινήσεις τους. Το καλοκαίρι χρησιμοποιούν αποκλειστικά σκηνές από δέρματα.

 

Με τί ασχολούνται; Ασχολούνται με το ψάρεμα και το κυνήγι αλλά κυρίως με την εκτροφή ταράνδων, αν και μερικοί έχουν αποκτήσει σκανδιναβικό τρόπο ζωής. Οι τάρανδοι είναι για τους Λάπωνες πολύτιμα ζώα, γιατί απ’ αυτούς παίρνουν το κρέας τους και το δέρμα.Στη θάλασσα κυνηγούν φώκιες, φάλαινες, θαλάσσιους ελέφαντες και άλλα κήτη, για να φάνε το κρέας και το λίπος τους. Το λίπος αυτό το χρησιμοποιούν επίσης και για φωτισμό.

 

Η διατροφή τους:Τρέφονται με το κρέας των ταράνδων και τα ψάρια.Το κρέας των ταράνδων το τρώνε, ενώ το δέρμα τους το κάνουν ρούχα. Μετακινούνται στο χιόνι με έλκηθρα που τα σέρνουν σκύλοι, και στη θάλασσα με μικρές βάρκες, που τις λένε «καγιάκ» και τις επενδύουν με δέρμα.

 

Θρησκεία: Η γλώσσα τους είναι η σααμική και ανήκουν στη λουθηρανική (Σκανδιναβοί) και στην ορθόδοξη (της Ρωσίας) Εκκλησία. Μερικοί πίστεύουν σε διάφορες ανιμιστικές δοξασίες.

 

Τρόπος ζωής σήμερα: Ένα μέρος των Λαπώνων έχει εγκαταλείψει τη νομαδική ζωή, και απορροφάτε σιγά σιγά από τον πληθυσμό του κράτους που ανήκει.Σήμερα οι Ευρωπαίοι έμαθαν στους Εσκιμώους να χρησιμοποιούν, για το ψάρεμα και το κυνήγι τους, πυροβόλα όπλα.

 

Ήρθε η ώρα να προβληματιστούμε .....

 

Κοίταξε τις παρακάτω εικόνες και σκέψου αν συνδέονται μεταξύ τους με κάποιο τρόπο και εξήγησε γιατί στο τέλος η αρκούδα βρίσκεται μόνη της πάνω σε ένα κομμάτι πάγο..Τι συνέβη ;;;

 

 

 

Συζήτηση

Το ήξερες ότι:

 

  • Μέσα στις επόμενες δεκαετίες, τα αποθέματα νερού που είναι αποθηκευμένα στους παγετώνες και στις χιονισμένες περιοχές θα μειωθούν προκαλώντας ελλείψεις νερού σε περισσότερο από 1 δις ανθρώπους.
  • Το 20% με 30% όλων των ζωντανών οργανισμών στον πλανήτη θα αντιμετωπίζουν αυξημένο κίνδυνο εξαφάνισης, αν η άνοδος της μέσης παγκόσμιας θερμοκρασίας ξεπεράσει τους 1,5-2,5°C.
  • Μετά το 2080 πολλά εκατομμύρια ανθρώπων αναμένεται να επηρεαστούν από πλημμύρες στα σπίτια και τις επιχειρήσεις τους εξαιτίας της ανόδου της στάθμης της θάλασσας κάθε χρόνο. Σε ιδιαίτερο κίνδυνο βρίσκονται πυκνοκατοικημένες περιοχές, καθώς και περιοχές που βρίσκονται σε χαμηλό υψόμετρο με περιορισμένες ικανότητες προσαρμογής.

 

...Μήπως κάτι πρέπει να κάνουμε γι'αυτό;

 

....Μήπως θα δούμε και άλλες αρκούδες να επιπλέουν σε κομμάτια πάγου αν συνεχίσουμε να αγνοούμε το περιβάλλον;